>> Robert Hanssen và vụ bê bối gián điệp lớn nhất trong lịch sử Mỹ

Kỳ II: điệp viên không hoàn hảo

(Cadn.com.vn) - Mặc dù núp dưới một vỏ bọc dày và rất kín kẽ nhưng cuối cùng Robert Hanssen cũng bị FBI lật tẩy. Hanssen thoát án tử hình vì đã thành khẩn nhận tội và Nhà Trắng cũng không muốn làm rùm beng chuyện này.

Thế giới hai mặt

Sau khi trở thành một “chân rết” trong hệ thống tình báo của KGB, Hanssen đã làm rất tốt công việc của mình. Phía Nga liên tiếp nhận được những tài liệu mật quý giá về Mỹ.

Trong vòng 5 năm tiếp theo sau đó, Hanssen đã cung cấp hơn 6.000 trang tài liệu bí mật cho KGB. Trong số đó có cả tài liệu tuyệt mật về các kế hoạch triển khai hạt nhân và các vị trí vệ tinh. Một số tài liệu khác có thể tải từ máy tính của FBI hoặc các đĩa lưu tổng hợp. Nhưng có thể nói rằng, tất cả đều rất quan trọng với Nga. Đổi lại, ông được trả ơn bằng 600.000 USD, một số đồ trang sức bằng kim cương và đồng hồ Rolex.  Nga cũng tuyên bố đã gửi 800.000 USD trong một tài khoản ngân hàng ở Moscow cho Hanssen khi ông ta nghỉ hưu.

Hình ảnh mô phỏng phiên tòa xét xử Robert Hanssen. Hanssen (giữa) và luật sư bào chữa Plato Cacheris (trái) nghe thẩm phán Randy Bellows đọc bản cáo trạng. Ảnh: AP

Số tiền kiếm được này đã giúp Hanssen nuôi vợ và 6 người con trưởng thành. Về mặt lý thuyết, có thể thấy rằng, vấn đề “cơm áo gạo tiền” cho một đại gia đình như thế đã lôi cuốn Hanssen vào “cuộc chơi nguy hiểm” với KGB. Tuy nhiên, động cơ nào đã khiến Hanssen trở thành một điệp viên hai mang vẫn là điều bí ẩn. Các thư từ và tài liệu mà FBI thu thập được cho thấy, có thể Hanssen hành động không vì tiền bạc. Trong một bức thư gửi KGB, Hanssen đã thể hiện anh ta bị lôi cuốn bởi cuộc sống của điệp viên từ khi còn là một cậu bé với thần tượng là điệp viên người Anh, Kim Philby.

Phía Nga coi Hanssen là một “cần câu” lớn và luôn biết cách khai thác triệt để. Trong khi đó, là một đặc vụ kỳ cựu, Hanssen biết rõ các mánh khóe nghề nghiệp và giá trị của mình. Nhưng một ngày, cảm nhận về một điều gì đó bất thường, Hanssen cặm cụi ngồi viết thư cho “đối tác” Nga trong khi vẫn còn mặc đồ ngủ. Trong bức thư, ông nghi ngờ mình đang bị theo dõi và nghe trộm điện thoại. Điều đó đã đúng, một đội đặc vụ FBI đã mua một căn nhà gần nhà ông và theo dõi chặt chẽ các hoạt động của Hanssen.

Sập bẫy

Trong bức thư gửi Cherkashin, Robert Hanssen khẳng định, ông sẽ không bao giờ tiết lộ thân phận thật của mình cũng như gặp một điệp viên nào của KGB. Ông chỉ cung cấp mã đơn giản chứa ngày, địa điểm liên lạc để nhân viên KGB đến lấy tài liệu và yêu cầu KGB phải tuân thủ. Tuy nhiên “vỏ quýt dày có móng tay nhọn”, Hanssen đã bị FBI giăng lưới tóm gọn bất ngờ.

Ngày 18-2-2001, Công viên Foxstone ở hạt Fairfax, bang Virginia (Mỹ), không diễn ra sự kiện gì nổi bật. Nhưng không ai biết rằng, FBI đang giăng một mẻ lưới để bắt “con cá” lớn. Một người đàn ông mang theo cặp tài liệu xuất hiện, đi về phía chiếc cầu gỗ dành cho người đi bộ trong công viên. Nhìn quanh không thấy ai để ý, ông ta cúi xuống vội vàng nhét chiếc cặp vào mố trụ cầu rồi vội vàng bỏ đi. Trước đó, người đàn ông để lại một vệt phấn nhỏ ở cột điện phía ngoài công viên để báo rằng, có tài liệu mật ở “hòm thư chết”.

Ngay sau đó, một người Nga đến cây cầu gỗ lấy chiếc cặp tài liệu. Một điệp viên KGB khác đặt 50.000 USD vào “hòm thư chết”. Đó là một cuộc giao dịch của điệp viên hai mang Hanssen với KGB. Ngay khi vừa bước chân trở về nhà vào tối hôm đó, Hanssen đã bị bắt. Lúc bấy giờ, ở Nga, các quan chức cũng tiến hành một cuộc điều tra gắt gao nhằm xác định xem ai là người đã cung cấp cho Mỹ tài liệu về KGB, dẫn đến việc mật vụ mang bí danh “Ramon” (lúc đó Nga mới biết là nhân viên FBI Robert Hanssen) bị bắt. 6 tháng sau, tại phòng xử án ở Alexandria, bang Virginia, Hanssen đã cúi đầu thành khẩn nhận tội. Tòa tuyên án, Hanssen đã có 16 năm làm gián điệp cho Nga, bán bí mật quốc gia để lấy 1,4 triệu USD và kim cương.

Theo luật, tội của Hanssen là bị xử tử hình. Nhưng vì lo lắng với những thông tin mật mà Hanssen đang nắm giữ và cũng nhờ những lời hứa khai báo tất cả sự thật mà ông ta chỉ nhận án chung thân và bị buộc phải bồi thường số tiền lớn gấp đôi số tiền mà ông nhận được từ việc “bán đứng” Mỹ cho Nga.

Thanh Văn